Blogger Widgets

Παρασκευή 17 Νοεμβρίου 2017

17 Νοέμβρη


ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

«Όσοι έπεσαν στο χώρο ετούτο, εγείρονται
και προχωρούν στην ιστορία, κι ο λαός μαζί τους,
εκεί που σμίγουν φως και χώμα κι όνειρο,
εκεί που λευτεριά κι Ελλάδα είν’ ένα.»


Σάββατο 11 Νοεμβρίου 2017

Ιστορία Α' Λυκείου : κεφ. 2.3. Κλασική εποχή (σελ.98 - 105)

Ο Περικλής αγορεύων στην Πνύκα, τοιχογραφία στο Maximmileaneum Palace Μονάχου, του Philipp von Foltz (1860) – πηγή 
ú  κλασική εποχή – χρονική έκταση
ú  η σημασία των περσικών πολέμων στην πολιτιστική ανάπτυξη
ú  αντιπαράθεση Αθήνας – Σπάρτης : συνέπειες
ú  παρέμβαση των Περσών στα ελληνικά πράγματα
ú  αναγκαία η πανελλήνια ένωση

Η συμμαχία της Δήλου- Αθηναϊκή ηγεμονία

ú  η Αθηναϊκή Συμμαχία και η εξέλιξή της σε ηγεμονία (έδρα, ταμείο, σκοποί συμμαχίας)
ú  αντιδράσεις άλλων πόλεων στη συμμαχία
ú  η πολιτική του Κίμωνα και οι συνέπειές της
ú  πολιτικές ανακατατάξεις (Εφιάλτης, εξοστρακισμός του Κίμωνα, Πεερικλής)
ú  επιστροφή του Κίμωνα από την εξορία – ανακωχή με τη Σπάρτη
ú  Καλλίειος ειρήνη – Τριακοντούτεις σπονδαί

Η εποχή του Περικλή

ú  ο χρυσός αιώνας του Περικλή
ú  η προσωπικότητα του Περικλή και η συμβολή του στην ανάπτυξη της Αθήνας
ú  η πολιτική του Περικλή
ú  οικονομική ανάπτυξη της Αθήνας
ú  φορολογικό σύστημα (μετοίκιο, έμμεση φορολογία, εισφορές συμμάχων, λειτουργίες
ú  λειτουργίες : χορηγία, τριηραρχία, αρχιθεωρία, εστίαση, γυμνασιαρχία

Πελοποννησιακός πόλεμος (431 – 404 π.Χ.)

ú  παραβίαση συνθηκών
ú  αντιπαράθεση Αθήνας – Σπάρτης
ú  περίοδοι του Πελοποννησιακού πολέμου
ú  συνέπειες Πελοποννησιακού πολέμου

Η κρίση της πόλης - κράτους

ú  αίτια της κρίσης
ú  παρέμβαση των Περσών
ú  ηγεμονία Σπάρτης
ú  Βοιωτικός ή Κορινθιακός πόλεμος
ú  Ανταλκίδειος ειρήνη – όροι
ú  ηγεμονία Θήβας
ú  μάχες στα Λεύκτρα και στη Μαντίνεια
ú  συμπτώματα παρακμής της πόλης – κράτους



Σάββατο 28 Οκτωβρίου 2017

28η Οκτωβρίου 1940


Επιτύμβιο

Το παλικάρι που 'πεσε με ορθή την κεφαλή του
δεν το σκεπάζει η γης ογρή σκουλήκι δεν τ' αγγίζει

Φτερό στη ράχη του ο σταυρός κι όλο χυμάει τ' αψήλου
και σμίγει τους τρανούς αϊτούς και τους χρυσούς αγγέλους


Εδώ το φως

Σε τούτα εδώ τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει
μηδέ αλυσίδα στου Ρωμιού και στου αγεριού το πόδι

Εδώ το φως εδώ ο γιαλός χρυσές γαλάζιες γλώσσες
στα βράχια ελάφια πελεκάν τα σίδερα μασάνε


Τη ρωμιοσύνη μην την κλαις

Τη ρωμιοσύνη μην την κλαις εκεί που πάει να σκύψει
με το σουγιά στο κόκκαλο με το λουρί στο σβέρκο

Να τη πετιέται αποξαρχής κι αντρειεύει και θεριεύει
και καμακώνει το θεριό με το καμάκι του ήλιου

Γ. Ρίτσος, Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας 




Σάββατο 7 Οκτωβρίου 2017

Ιστορία Α' Λυκείου : Ομηρική εποχή

α' ελληνικός αποικισμός, πηγή 
2. Η Αρχαία Ελλάδα (1100 – 323 π.Χ.)

ú  11ος – 9ος αι. μεταβατικό στάδιο
ú  καθοριστικός ο ρόλος του τόπου στην οικονομική ανάπτυξη και πολιτική οργάνωση
ú  διάκριση σε 3 περιόδους
·        ομηρική εποχή : 1100 – 750 π.Χ.
·        αρχαϊκή εποχή : 750 – 480 π.Χ.
·        κλασική εποχή : 480 – 323 π.Χ.

2.1. Ομηρική εποχή

ú  μετακινήσεις ελληνικών φύλων
ú  πηγές πληροφόρησης : αρχαιολογική έρευνα, ομηρικά έπη
ú  ελληνικός μεσαίωνας ή σκοτεινοί χρόνοι (θεωρούνταν εποχή παρακμής)
ú  σήμερα : περίοδος ανασυγκρότησης και οργανωτικής δημιουργίας

Οι μετακινήσεις (συνοπτικά)

ú  καταστροφή μυκηναϊκών κέντρων
ú  κάθοδος Δωριέων
ú  μετακινήσεις Θεσσαλών και Βοιωτών
ú  εγκαταστάσεις Δωριέων στην Πίνδο, στη Φθιώτιδα, στον Όλυμπο και στην Όσσα
ú  ερμηνεία της εισόδου των Δωριέων στη Λακωνία ως επάνοδο των Ηρακλειδών
ú  σημερινή άποψη για τους Δωριείς : ελληνικό ποιμενικό φύλο που κατέλαβε πεδινές περιοχές εξαιτίας της διάλυσης του μυκηναϊκού κόσμου

Ο Α’ ελληνικός αποικισμός (συνοπτικά)

ú  Αιολίς : η περιοχή αποικισμού ελληνικών φύλων από τη Θεσσαλία στο βορειοανατολικό Αιγαίο και στα απέναντι παράλια της Μ. Ασίας
ú  Ιωνία : η περιοχή αποικισμού των Ιώνων προς τη Σάμο, τη Χίο και τις απέναντι ακτές της Μ. Ασίας με θρησκευτική ένωση το Πανιώνιο
ú  υπερπόντιες εγκαταστάσεις των Δωριέων :  στη Μήλο, στη Θήρα, στην Κω, στην Κρήτη, στη Ρόδο και στα νοτιοδυτικά παράλια της Μ. Ασίας με θρησκευτική ένωση τη δωρική εξάπολη

Οικονομική, κοινωνική και πολιτική οργάνωση (αναλυτικά)

ú  η γη κύρια πηγή της οικονομικής ανάπτυξης
ú  η έννοια του «οίκου»
ú  κοινωνία : άριστοι (ευγενείς), πλήθος, δημιουργοί, δούλοι
ú  πολιτική οργάνωση με φυλετικά κριτήρια
·        εξέλιξη των φυλετικών αρχηγών σε κληρονομικούς βασιλείς
·        βασιλιάς : αρχηγός στρατού,  κυβερνήτης με θρησκευτική και δικαστική εξουσία
·        συμβούλιο ευγενών (βουλή των γερόντων)
·        σύνοδος πλήθους, κυρίως πολεμιστών (εκκλησία του δήμου)
·        παραδείγματα μόνιμων «πολιτικών» σχηματισμών στα ομηρικά έπη : Ιθάκη, Σχερία, Τροία (προσωρινός : το οχυρωμένο στρατόπεδο των Αχαιών)

Πολιτισμός (συνοπτικά)

ú  ελληνικό αλφάβητο (εξέλιξη του φοινικικού)
ú  ίδρυση ιερών – θεοί του Ολύμπου
ú  πολιτιστικά επιτεύγματα
·        επική ποίηση – ομηρικά έπη
·        κεραμική
·        μικροτεχνία
·        γεωμετρική τέχνη






Πέμπτη 5 Οκτωβρίου 2017

5 Οκτωβρίου : Παγκόσμια ημέρα εκπαιδευτικών

"Ο ιδανικός δάσκαλος είναι εκείνος που γίνεται γέφυρα για να περάσει αντίπερα ο μαθητής του. Κι όταν πια του διευκολύνει το πέρασμα, αφήνεται χαρούμενα να γκρεμιστεί, ενθαρρύνοντας το μαθητή του να φτιάξει δικές του γέφυρες."

Νίκος Καζαντζάκης



Στον δάσκαλο, Κωστής Παλαμάς

Σμίλεψε πάλι, δάσκαλε , ψυχές!
Κι ότι σ' απόμεινε ακόμη στη ζωή σου,
Μην τ' αρνηθείς! Θυσίασέ το ως τη στερνή πνοή σου!
Χτισ' το παλάτι, δάσκαλε σοφέ!

Κι αν λίγη δύναμη μεσ' το κορμί σου μένει,
Μην κουρασθείς. Είν' η ψυχή σου ατσαλωμένη.
Θέμελα βάλε τώρα πιο βαθειά,
Ο πόλεμος να μη μπορεί να τα γκρεμίσει.

Σκάψε βαθειά. Τι κι' αν πολλοί σ’ έχουνε λησμονήσει;
Θα θυμηθούνε κάποτε κι αυτοί
Τα βάρη που κρατάς σαν Άτλαντας στην πλάτη,
Υπομονή! Χτίζε, σοφέ, της κοινωνίας το παλάτι !



Οδηγίες, Ύλη και διαχείριση διδακτέας ύλης για μαθήματα Γυμνασίου 2017-2018










Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου 2017

Λογοτεχνία Α' Λυκείου : "Επιτάφιος", Γιάννης Ρίτσος

η φωτογραφία που ενέπνευσε τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο

Αποσπάσματα από τον «Επιτάφιο» του Γιάννη Ρίτσου

Ο Θρήνος

Μέρα Μαγιού μου μίσεψες μέρα Μαγιού σε χάνω
άνοιξη γιε που αγάπαγες κι ανέβαινες απάνω

Στο λιακωτό και κοίταζες και δίχως να χορταίνεις
άρμεγες με τα μάτια σου το φως της οικουμένης

Και μου ιστορούσες με φωνή γλυκιά ζεστή κι αντρίκεια
τόσα όσα μήτε του γιαλού δεν φτάνουν τα χαλίκια

Και μου 'λεγες πως όλ' αυτά τα ωραία θα ν' δικά μας
και τώρα εσβήστης κι έσβησε το φέγγος κι η φωτιά μας. […]

Η ύβρη

Παναγιά μου, ν εσουνα, καθς γώ, μητέρα,
βοήθεια στ γιό μου θστελνες τν γγελο π πέρα.

Κι, χ, Θέ μου, Θέ μου, ν εσουν Θες κι ν εμασταν παιδιά σου
θ πόναγες καθς γώ, τ δόλια πλάσματά σου.

Κι ν εσουν δίκειος, δίκαια θ μοίραζες τν πλάση,
κάθε πουλί, κάθε παιδ ν φάει κα ν χορτάσει.

Γιέ μου, καλ μο τλεγε τ γνωστικό σου χελι
κάθε φορ πο ρμήνευε, κάθε φορ πο μίλει:

μες ταγίζουμε ζω στ χέρι: περιστέρι,
κ᾿ μες οτ᾿ να ψίχουλο δν χουμε στ χέρι.

μες κρατμε λη τ γς μς στ᾿ ργασμένα μπράτσα
κα σκιάχτρα στέκουνται ο Θεο κι φέντη χουνε φάτσα.

χ, γιέ μου, πι δ μομεινε καμι χαρ κα πίστη,
κα τ χλωμ κα τ στερν καντήλι μας σβήστη.

Καί, τώρα, π σ ποι φωτι τ χέρια μου θ᾿ νοίγω,
τ παγωμένα χέρια μου νν τ ζεστάνω λίγο;

Η δομή του έργου (βικιπαίδεια)

Μέρος Ι: Ο Θάνατος: Το πρώτο μέρος ξεκινάει με τη μάνα, που διαπιστώνει πως ο γιος της είναι νεκρός:
«Γιέ μου, σπλάχνο τν σπλάχνων μου, καρδούλα τς καρδις μου,
πουλάκι τς φτωχις αλς, νθ τς ρημις μου,
πς κλείσαν τ ματάκια σου κα δ θωρες πο κλαίω
κα δ σαλεύεις, δ γρικς τ πο πικρ σο λέω;»

Μέρος ΙΙ: Η Απόγνωση: Η μάνα σε αυτό το μέρος, εκφράζει την απόγνωση της, για το νεκρό παιδί της:
«Πς μ᾿ φησες ν σέρνουμαι κα ν πον μονάχη χωρς γουλιά, σταλι νερ κα φς κι νθο κι στάχυ;»

Μέρος ΙΙΙ: Το Νεκρό Σώμα: Στο τρίτο μέρος, ξεκινά η ακριβής και λεπτομερής περιγραφή του κορμιού του γιου της, που πλέον βρίσκεται στα χέρια της νεκρό:
«Μαλλι σγουρ πο πάνω τους τ δάχτυλα περνοσα [...] Φρύδι μου, γαϊτανόφρυδο κα κοντυλογραμμένο [...] Μάτια γλαρ πο μέσα τους ντίφεγγαν τ μάκρη» (κ.ο.κ)

Μέρος VI: Η Μοίρα: Στο τέταρτο μέρος η μάνα, πλέον, σκέφτεται τη μοίρα και αναρωτιέται:
«Γιέ μου, ποι Μορα στγραφε κα ποι μο τχε γράψει τέτοιον καημό, τέτοια φωτι στ στήθεια μου ν᾿ νάψει;»
Μέρος V: Η Απουσία: Στο πέμπτο μέρος, η μάνα, συνειδητοποιεί πως τώρα έμεινε μόνη της και ότι το κενό από τον θάνατο του γιου της είναι μεγάλο:
«Σήκω, γλυκέ μου, ργήσαμε· ψηλώνει λιος· λα, κα τ φαγάκι σου ρημο θ κρύωσε στν πιατέλα.»[...]
«Θ καρτεράει τ κρύο νερ τ δροσερό σου στόμα, θ καρτεράει τ χντα σου τ᾿ σβεστωμένο δμα.»

Μέρη VI, VII, VIII: Ο Θρήνος: Στο έκτο, έβδομο και όγδοο μέρος αρχίζει ο θρήνος της μάνας και είναι ένα από τα κυριότερα σημεία του έργου:
«Μέρα Μαγιο μο μίσεψες, μέρα Μαγιο σ χάνω, νοιξη, γιέ, πο γάπαγες κι νέβαινες πάνω»[...]
«Πς θ γυρίσω μοναχή στ ρμαδιακό καλύβι; πεσε νύχτα στν αγή κα τ στρατί μο κρύβει»[...]
«Κανείς μ γγίξει πάνω του, παιδί μου εναι δικό μου. Σιωπή∙ σιωπή∙ κουράστηκε, κοιμται τ μωρό μου.»[...]
«Ποιός μο τ πρε; Ποιός μπορε ν μο τ πάρει μένα; σπρισαν τ χειλάκια του, τ μάτια του κλεισμένα.»[...]
«Πο πέταξε τ' γόρι μου; πο πγε; πο μ' φήνει; Χωρίς πουλάκι τ κλουβί, χωρίς νεράκι κρήνη.»[...]
«Δέν μενες, καρδολα μου, στ' σπρο μικρούλι σπίτι, ν σ' χω σάν φέντη μου, ν σ' χω σάν σπουργίτι.»
Μέρος IX: Η Ύβρις: Στο ένατο μέρος η μάνα —δεύτερο κύριο σημείο του έργου— απευθύνεται στον Θεό:
«Κι, χ, Θέ’ μου, Θέ’ μου, ν εσουν Θεός κι ν εμασταν παιδιά σου θ πόναγες καθς γώ, τ δόλια πλάσματά σου.»
Μέρη X, XI, XII, XIII: Το Μοιρολόι: Στα τέσσερα αυτά μέρη, αρχίζει πια το μοιρολόι:
«Κα κε πο σ καμάρωνα, πλατάνι, παλληκάρι, τρεμα μή πνοή γεριο στν ορανό σ πάρει.»[...]
«τσι χαρη με μόρφαινες κ’ τσι μαθη – γιά κοίτα – μές στ ματιά σου διάβαζα τς ζως τν λφαβτα.»[...]
«Κα πάλι ρμη ντρέπουμαι, γιόκα μου, σύ ν λείπεις κι κόμα γώ νχω φωνή – ξόμπλι φτηνό της λύπης.»

Μέρη XIV, XV, XVI, XVII: Ο Μετασχηματισμός: Στα επόμενα τέσσερα μέρη, η μητέρα, μετά το μοιρολόι, αρχίζει και μπαίνει σε ένα μεταβατικό στάδιο, και περνά λίγο πριν την Αντίσταση:
«Κα σύναζα λα σου βουβά, σάν τ πουλι μιά κλώσσα – κα τώρα πού μο μίσεψές μο λύθηκεν γλσσα»[...]
«...Κα τ καράβι βούλιαξε κι σπασε τ τιμόνι κα στο πελάγου τ βυθό πλανιέμαι τώρα μόνη.»[...]
«Κι κόμα μήτε ν πνιγ, μήτε ν’ νέβω πάνω – κάνω π κάπου ν πιαστ κα φύκι μόνο πιάνω»[...]
«Λίγο ψωμάκι ζήτησες κα σοδωκαν μαχαίρι, τν δρωτά σου ζήτησες κα σοκοψαν τ χέρι.»[...]
«Κα στ αμα τους τ φοστα μου κόκκινη νν τ βάψω, κα ν χορέψω... χ, γιόκα μου, δέν πάει μου ν σ κλάψω.»[...]
«Κόσμος περν κα μ σκουντ, στρατός κα μ πατάει κ' μέ τ μάτι οδέ γυρν κι οδέ σ παρατάει.»[...]
«Κα δές, μ' νασηκώνουνε... χιλιάδες γιούς ξανοίγω, μά, γιόκα μου, π' τ πλάγι σου δέ δύνουμαι ν φύγω.»

Μέρη XVIII, XIX, XX: Η Ανάσταση: Στα τελευταία μέρη του έργου έρχεται η Ανάσταση και η μητέρα παίρνει τη θέση του γιου της, δίπλα στους συντρόφους του:
«Κι ν δέ λυγάω σ προσευχή, τ χέρια κι ν δέν πλέκω, γιέ μου, τ ξέρεις, πιο π πρίν τώρα κοντά σου στέκω.»[...]
«Νχα τ'θάνατο νερό, ψυχή καινούρια νχα ν σοδινα, ν ξύπναγες γι μιά στιγμή μονάχα»
«Ν δες, ν πες, ν τ χαρες κέριο τ'νειρό σου ν στέκεται λοζώντανο κοντά σου, στ πλευρό σου.»[...]
«Κ’ ο λύκοι ποτραβήχτηκαν κα κρύφθηκαν στν τρούπα – μαμούνια πο τ σάρωσε βαρειά το ργάτη σκοπα –»[...]
«Γιέ μου, στ’ δέλφια σου τραβ κα σμίγω τν ργή μου, σο πρα τ ντουφέκι σου – κοιμήσου, σύ, πουλί μου.»

Γιάννης Ρίτσος, πηγή φωτογραφίας

Φύλλο εργασίας

1.       Να εντοπίσετε τα πρόσωπα που περιλαμβάνονται στην αφήγηση.
2.      Ποια στοιχεία του χρόνου και του χώρου μπορείτε να εντοπίσετε στα αποσπάσματα;
3.      Ποιος μιλάει και σε ποιους απευθύνεται;
4.      Τα αποσπάσματα εντάσσονται στην ποιητική σύνθεση του Γιάννη Ρίτσου με τίτλο «Επιτάφιος». Να εντοπίσετε στο κείμενο στίχους που επιβεβαιώνουν τον θρηνητικό χαρακτήρα του έργου.
5.      Να εντοπίσετε στα αποσπάσματα τα εκφραστικά μέσα.
6.      Να βρείτε τις προσφωνήσεις της μάνα για παιδί της. Τι αποκαλύπτουν για τα συναισθήματά της;
7.      Στο απόσπασμα ΙΧ να εντοπίσετε την ύβρη και να την αιτιολογήσετε.
8.      Να παρουσιάσετε το στερεότυπο της μάνας όπως διαγράφεται στο ποίημα. Πιστεύετε πως έχει αλλάξει στη σύγχρονη εποχή;
9.      Να σχολιάσετε τις γλωσσικές και υφολογικές επιλογές του Ρίτσου.
10.   Να εντοπίσετε κοινά στοιχεία του κειμένου με το ποίημα του Κώστα Βάρναλη «Η μάνα του Χριστού» (σελ. 483).
11.    Να ακούσετε το ποίημα μελοποιημένο.  Ποια είναι τα δικά σας συναισθήματα;

Δικτυογραφία